مدح پیامبر ص در شعر شعرای عصر عباسی- قسمت ۲۰
مسلمانان بعد از اینکه پیامبر از دنیا رفت با ظلم و ستم بسیاری روبرو شدند و «منصور نمری» در این باره این چنین سروده است:
فَقَدنَ مُحمَّداً فلقینَ ضیماً | و کُنَّ بِهِ مَصَوناتِ الحُجُولِ[۲۷۴] [۲۷۵] |
– آنها بعد از اینکه پیامبر (ص) را از دست دادند با سختی و ظلم و ستم روبرو شدند اما در حالیکه در زمان او محفوظ و پوشش داشتند.
۴-۲- جلوه ی صفات پیامبر (ص) در شعر شعرای عصر عباسی:
آنچه را که تاکنون پیرامون شخصیت بنیانگذار تمدن بزرگ اسلام، از ولادت تا رحلت، به طور فشرده بیان کردیم پیرامون زندگی اجتماعی و خارجی او می بود که در طی آن از تجلی عظمت و زندگی شگفت او و هم از رسالت خطیر وی آگاهی یافتیم. اکنون می کوشیم تا سیمای ملکوتی او را از زندگی خصوصی و خصائص ذاتی و اخلاقی وی در لا به لای اشعار و مدایح شعرای عصر عباسی نشان دهیم. و در اینجا به مهمترین صفات ذاتی پیامبر (ص) اشاره می نماییم:
۴-۲-۱- سروری پیامبر (ص) بر کل کائنات و بر سایر انبیاء
از جمله دلایلی که می تواند برهانی بر سروری و عظمت پیامبر(ص) بر کل کائنات باشد این سخن است که خداوند به حضرت آدم می فرماید: «لو لا محمّدٌ ما خَلقتُ الدُنیا و الآخره و لا السمواتِ و لا الأرضَ و لا الکُرسیَّ و لاا للَوحَ و لا القَلمَ و لا الجنّهَ و لا النارَ و لو لا محمّد ما خلقُکَ یا آدم» اگر محمد نبود نه دنیا و نه آخرت و نه آسمان ها و نه عرش و نه کرسی و نه لوح و نه قلم و نه بهشت و نه جهنم را خلق نمی کردم. خداوند دنیا را به خاطر وجود مبارک پیامبر (ص) از عدم به هستی آورد و او را بر همه ی مخلوقات برتری داد[۲۷۶] و او را در میان همه ی مخلوقاتش بی همتا می داند و اما از جمله نکاتی که می تواند دلیلی بر عظمت پیامبر (ص) نسبت به پیامبران دیگر باشد این است که خداوند او را با نام خطاب نکرده است، ولی انبیاء دیگر را به اسم آنان، مورد خطاب قرار داده است مانند:
«یا موسی، یا داوود، یا….» ولی درباره ی حضرت محمّد (ص) می فرماید: «یا ایها النبی» و یا «ایها الرسول» زیرا مقام رسول اعظم (ص) بالاترین مقام هاست.[۲۷۷]
و همچنین در قرآن بارها نام پیامبر (ص) در کنار نام خداوند آمده است از جمله:
«و الله العزّه و لِرسولِه»[۲۷۸] عزت برای خدا و رسول خداست و همچنین «اطیعُوا الله و اطیعُوا الرسول»[۲۷۹] از خدا و رسول اطاعت کنید. و «ینصرون الله و رسوله»[۲۸۰] خدا و رسولش را یاری دهید.
و بسیاری از آیات دیگر در قرآن وجود دارد که نشانگر سروری او بر کل مخلوقات می باشد و خداوند او را مایه ی فخر خود می داند در اینجا به بررسی اشعاری در این زمینه می پردازیم:
«عبدالله بن یحیی شقرا طیسی» در این باره این چنین می گوید:
جهت دانلود متن کامل این پایان نامه به سایت jemo.ir مراجعه نمایید. |
خیرِ البریهِ مِن بدوٍ و من حَضَرِ | و أکرم الخلق مِن حافٍ و من منتَعِلِ |
یا صفوهَ الخَلقِ قَد اصفیتُ فیک صَفَا | صَفوِ الوِدَادِ بلا شوبٍ و لا دَخَلِ |
ألستَ اکرمَ من یمشی علی قدم | من البریهِ فوقَ السهلِ و الجَبلِ[۲۸۱] |
– بهترین مردم در بیابان و شهر و گرامی ترین و بهترین مردم چه پا برهنه و چه با کفش
– ای برگزیده و بهترین خلق برگزیده ام پاکی و صداقت دوستی تو را که هیچ شک و تردیدی در آن نیست
– آیا تو کریم ترین مردم که روی دشتها و کوه ها راه می رود نیستی؟
«جمال الدین ابوالفرج عبدالرحمن»[۲۸۲] در این اشعار بر برتری پیامبر (ص) نسبت به سایر انبیاء و کل کائنات و به آیه های ۶ الی ۹ سوره ی الضحی اشاره می کند و می گوید:
- ۹۹/۱۲/۱۸